Een op het eerste oog een eenvoudige vraag, maar in de praktijk zien we hier verschillende interpretaties ontstaan. Hieronder geven we, in het kort, het wettelijk kader aan en hoe daar binnen de verschillende partijen een interpretatie aan wordt gegeven.
In de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) is een amendement opgenomen: het Right to Challenge. Kort gezegd biedt het Right to Challenge bewoners en buurtinitiatieven de mogelijkheid om zorg- en ondersteuningstaken over te nemen en betrokken te worden bij de uitvoering van Wmo-beleid. Dit past goed bij het uitgangspunt van de Wmo om burgers en hun netwerken te activeren. Binnen de Wmo is participatie een belangrijk onderdeel. Het Right to Challenge maakt de weg vrij voor het aandragen van eigen ideeën voor beleid en eigen voorstellen voor uitvoering
In overleg met het ministerie VWS wordt de volgende werkdefinitie gehanteerd van het Right to Challenge in de Wmo:
- Er is altijd sprake van een maatschappelijk initiatief; (zorg)instellingen kunnen geen challenge indienen, maar als georganiseerde bewoners zich bijvoorbeeld verenigd hebben in een zorgcoöperatie, dan is dit wel mogelijk.
- De challenge biedt (veronderstelde) voordelen ten opzichte van het door de gemeente gecontracteerde aanbod. Deze voordelen kunnen onder andere betrekking hebben op de prijs (aanbod wordt meer kostenefficiënt uitgevoerd) en/of de kwaliteit (aanbod leidt tot hogere klanttevredenheid).
- Het aanbod waar de challenge betrekking op heeft, komt altijd (deels) in de plaats van een door de gemeente gecontracteerd aanbod. Met andere woorden: er kan geen sprake zijn van (volledig) additioneel aanbod.
Landelijke Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) definieert het Right to Challenge als volgt:
Het Right to Challenge gaat over het recht van bewoners om publieke taken over te nemen van hun gemeente. Het zijn taken die zij beter of goedkoper kunnen uitvoeren dan de gemeente, of taken die voordelen opleveren voor de buurt als zij die zelf uitvoeren. Met het Right to Challenge verschuiven initiatieven van overheid naar burgers. Bewoners krijgen hiervoor de middelen en verantwoordelijkheid.
De Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) definieert het Right to Challenge als volgt:
Het Right to Challenge (RtC) staat voor: het Recht om Uit te dagen. De kern van de aanpak is dat een groep (georganiseerde) bewoners taken van gemeenten kunnen overnemen als zij denken dat het anders, beter, slimmer en/of goedkoper kan. De relatie tussen overheid en bewoners verandert zo in een opdrachtgever-opdrachtnemer relatie.
De gemeente Rotterdam kwam tot de volgende drie betekenissen van het Right to Challenge:
- Het Right to Challenge is een alternatieve vorm van maatschappelijk aanbesteden.
- Het Right to Challenge is een instrument om ruimte te bieden aan nieuwe spelers en initiatieven.
- Het Right to Challenge is één van de instrumenten voor maatschappelijke en bestuurlijke innovatie. (bron: ‘Zo ken het ook’, Gemeente Rotterdam 2015).
Raadpleeg ook de documenten in de kennisbank.